Wat is de Slag om Arnhem?
De Slag om Arnhem was onderdeel van Operatie Market Garden. Het is een van de grootste luchtlandingsoperaties ooit. De Slag om Arnhem duurde van 17 september tot en met 25 september 1944. De Engelse parachutisten landden op de Veluwezoom en trokken vanaf de Ginkelse Heide, Wolfheze en Oosterbeek richting Arnhem. Het doel van de Slag om Arnhem was om de Rijnbrug te veroveren op de Duitsers. Heel weinig parachutisten bereikten Arnhem en de Duitsers boden hevig verzet. De geallieerden konden uiteindelijk geen stand houden en Operation Market Garden mislukte. Tijdens de gevechten werd Arnhem in de puin gelegd. Ook de Eusebiuskerk bleef niet gespaard.
In de Eusebiuskerk wordt het verhaal van de Slag om Arnhem indringend en voelbaar verteld.
Experience Slag om Arnhem
De toren van de Eusebius is 93 meter hoog en na de Slag om Arnhem in de Tweede Wereldoorlog volgens een nieuw ontwerp herbouwd. Op verschillend etages kun je uitstappen en meer te weten komen over de Slag om Arnhem en wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Vanaf de hoogste etage heb je uitzicht over het landschap van de Slag om Arnhem. Stap maar in de lift!
Wat is Operatie Market Garden?
Operatie Market Garden is bedacht door de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery. Operatie Market Garden bestond eigenlijk uit twee delen. Ze hadden allebei een codenaam. ‘Market’ ging om het droppen van parachutisten bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem om de bruggen te veroveren. ‘Garden’ zorgde voor het oprukken van grondtroepen vanuit Zuid-Nederland. Op die manier zou er een doorgang kunnen komen naar Duitsland en dan vooral naar de oorlogsindustrie in het Ruhrgebied. Dit liep tot en met Nijmegen aardig volgens plan, maar Arnhem was letterlijk ‘a bridge too far’, oftewel een brug te ver.
Uitzicht op plekken vol oorlogsverhalen
Vanuit de toren van de Eusebiuskerk zie je een hoge zendmast in de verte. Daarachter liggen de heidegebieden van Wolfheze en Heelsum. Op 17 september 1944, bij het begin van Operatie Market Garden, landden daar duizenden parachutisten met wapens en voortuigen. Hun doel was het veroveren van de Rijnbrug bij Arnhem. Vanuit de toren van de Eusebiuskerk zie je in de verte ook Oosterbeek liggen. De optrekkende geallieerden stuitten daar al snel op onverwacht sterke Duitse tegenstand, waaronder twee SS-pantserdivisies. De luchtlandingstroepen waren licht bewapend en geen partij voor de zwaarbewapende Duitsers. Slechts 600 Britse parachutisten wisten de brug bij de Rijn te bereiken. De rest van het leger kwam vast te zitten in Oosterbeek.
De Britten kozen villa Hartenstein (nu het Airborne Museum) als hoofdkwartier en trokken zich terug in een cirkel van ongeveer een kilometer rond de villa. Luchtdroppings met voedsel, medicijnen en munitie bereikten de ingesloten mannen niet en vielen in handen van de Duitsers.
En verderop in de verte, aan de overzijde van de Rijn ligt Driel. In Driel landden Poolse parachutisten om de ingesloten Britten bij Hartenstein te helpen. Het lukte de Polen niet om de Britten te versterken; ze werden constant onder vuur genomen als ze de Rijn wilden oversteken. Uiteindelijk besloten ze tot evacuatie van de Britten. In de nacht van 25 op 26 september wisten de Polen met rubberbootjes ongeveer 1.600 ingesloten Britten uit Oosterbeek naar de overkant van de Rijn te brengen. Operatie Market Garden is geëindigd en totaal mislukt. In totaal kwamen bij de Slag om Arnhem bijna 2000 van de ruim 10.000 gelande geallieerden om het leven.
In Oosterbeek zijn veel militairen begraven. Jaarlijks wordt er in Oosterbeek zeer uitgebreid herdacht. Zo is er de jaarlijkse Airborne Wandeltocht, ’s werelds grootste eendaagse herdenkingswandeltocht. Deze Airborne wandeltocht in het kader van de Slag om Arnhem 1944 vindt ieder jaar plaats op de eerste zaterdag in september te Oosterbeek.
Vanuit de toren zie je vier torentjes, vlak voor de kerk. Dat is concertzaal Musis Sacrum. Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed Musis Sacrum dienst als recreatiegebouw voor Duitse militairen. Er werden films vertoond en er waren voorstellingen en bijeenkomsten voor de Duitse soldaten. Tijdens de voorbereidingen voor Operatie Market Garden in september 1944 werd Musis Sacrum uitgekozen als toekomstig geallieerd hoofdkwartier. Maar het liep anders. De opmars naar Arnhem ging niet volgens plan en de Duitsers gebruikten Musis Sacrum als geïmproviseerde gevangenis voor geallieerde krijgsgevangenen, voordat ze voor verdere registratie naar Velp werden doorgestuurd.
De John Frostbrug
De Rijnbrug waar zo om gevochten werd, heet nu de John Frostbrug. De brug is in 1978 vernoemd naar luitenant-kolonel John Frost. Hij was in september 1944 de Engelse commandant bij de Slag om Arnhem. De brug kwam van twee kanten onder vuur te liggen. Om te voorkomen dat de Rijnbrug weer in Duitse handen zou komen, werd hij door de Engelsen gebombardeerd. Pas in 1950 kon de brug in Arnhem weer in gebruik worden genomen.
De Eusebiuskerk tijdens de Slag om Arnhem
Tijdens de gevechten bij de Slag om Arnhem tussen de Engelsen en Duitsers brak brand uit in de Eusebiuskerk. Daarbij gingen het houten interieur en de daken verloren. Ook van het eeuwenoude orgel in de Eusebiuskerk bleef niks over. De Eusebiustoren overleefde ternauwernood, maar die was zo beschadigd dat die tijdens de winter van 1944/1945 helemaal instortte. Daardoor werd ook het schip van de Eusebiuskerk vernield.
De kerk herrees tijdens de periode van wederopbouw en gaf de stad en zijn inwoners hun trots terug.
Plan je bezoek aan de Eusebiuskerk
Bezoek de Eusebiuskerk en ontdek de vele verhalen. Naast de experience Slag om Arnhem, ontdek nog oudere geschiedenis van Arnhem. In de experience Glorie van Gelre reis je af naar de Middeleeuwen. De tijd van Karel van Gelre, en dat deze kerk werd gebouwd. In de audiotour word je door de kerkzaal en grafkelders geleidt. Kom dus snel langs om de Eusebiuskerk te bezoeken!